Wat doe je op het moment dat verkopen tegenvallen en de consument amper te verleiden is tot kopen? Dan probeer je een positief sentiment te creëren zodat de klanten weer beginnen te shoppen. Dit is een van de basisregels van hoe het binnen een consumptiemaatschappij werkt. Binnen de reisbranche weet men dit heel erg goed. En de media werkt er prachtig aan mee. Kijk maar eens naar het nieuws over vakanties en reizen die je de afgelopen week via de Nederlandse kranten voorbij hebt zien komen. Het is bijna pure propaganda.
Er worden opvallend veel ongefundeerde artikeltjes gepubliceerd die door stagiaires getikt lijken te zijn of die als kant-en-klaar berichten aangeleverd zijn door commerciële bedrijven uit de reisbranche. Soms zie je een artikel of column voorbijkomen met wat meer diepgang of een realistischer beeld laten zien, zoals bijvoorbeeld deze column.
Voorbeelden van vakantiepropaganda
Een samenvatting van wat ik de afgelopen week heb gelezen over vakanties en reizen:
“Nederlander wil graag op vakantie”
Een boodschap die veel voorbijkomt is dat ‘de Nederlander’ staat te trappelen om op vakantie te gaan. En dan vooral naar het buitenland. Met name de stranden op warme bestemmingen worden gemist.
Dit is toch een typisch voorbeeld van een open deur intrappen? We willen ieder jaar graag op vakantie. Sterker nog: het is voor velen een soort van eerste levensbehoefte. En natuurlijk is deze behoefte nog sterker in een lange periode dat het bijna niet kan of mag.
“Er wordt massaal in Nederland geboekt”
Hoe zorg je ervoor dat men de drang om te reizen aanzwengelt? Door het signaal te geven dat er krapte ontstaat. Hierdoor is men geneigd om sneller te boeken en meer te betalen. Want bij schaarste is de prijs minder belangrijk. Huisjessites droppen met regelmaat berichten in de inboxen van media, waarbij de strekking is dat men massaal vakantiehuisjes in en nu ook buiten Nederland boekt.
“Reizen naar Duitsland, Portugal, Spanje en Engeland als eerste weer mogelijk”
Hoop doet leven. Dit soort koppen zorgt ervoor dat de emotie de overhand neemt. Het doet mensen geloven dat er op korte termijn weer stedentrips naar Londen, strandvakanties naar de Canarische Eilanden en wandelvakanties in Duitsland mogelijk zijn. Ik zal de laatste zijn om te ontkennen dat er een zeer grote kans bestaat dat dit op vrij korte termijn echt weer kan. Maar het specifiek benoemen van deze bestemmingen is gebaseerd op aannames en niet op feiten. Want wie zegt dat andere landen niet eerder opengaan? Wat worden de voorwaarden? Want reizen is mogelijk, maar als dat moet met twee keer dubbele testen en nog steeds een quarantaineplicht, dan wordt het vrij lastig.
“Vakantieboekingen stijgen flink”
Misschien wel het mooiste staaltje van beïnvloeding op basis van semi-leugens is dat het aantal pakketreizen, hotelboekingen en vliegtickets flink stijgen. Omdat het relatief gezien waar is, is het geen leugen. Als je in maart 2 vliegtickets in de week verkoopt en in april zijn dat er ineens 4, dan kun je spreken van een verdubbeling van de verkoop. Dat je er in maart 2019 maar liefst tientallen of misschien wel honderden verkocht, laat je achterwege. Want we moeten vooral het idee geven dat er sprake is van een sensationele toename in verkoop. Doel is om angst te veroorzaken. Angst dat je ernaast grijpt. Dat alle vluchten bomvol zitten en er geen hotelkamer meer te boeken is. Dit is dezelfde techniek die hotelboekingssites jarenlang gebruikt hebben door ‘LET OP: NOG MAAR 1 KAMER BESCHIKBAAR’ te tonen bij hotels die in de zoekresultaten getoond werden.
Vermijden van negativiteit
Wat vooral opvalt is hoe de media kritische onderwerpen lijkt te vermijden. Zoals hoe het zit met je reisverzekeringen als je ondanks een negatief reisadvies toch reist. Of als je boekt in een periode dat de overheid zegt dat je niet mag boeken (wat nu het geval is). Hoe zit het met de coronaregels zoals quarantaine. Wat kunnen de kosten zijn als je door een positieve test niet terug naar huis kan/mag vliegen? Hoe zit het met de beschikbaarheid en kosten van testen, als die verplicht zijn op bepaalde trajecten? Wat als je met de auto in Spanje zit en Frankrijk besluit ineens de regels voor doorreizen drastisch aan te scherpen?
Tussen alle populistische berichten over vakantiereizen mis ik deze informatie en soms kritische toon. Wees eerlijk. De consument heeft er recht op. Laat ze op basis van de eerlijke feiten een afweging maken. Dat iedereen op vakantie wil, is geen nieuws. Dat men snakt naar de mediterrane stranden, is geen nieuws.
Waarom dan?
Als je het als een feit mag zien dat Nederlanders staan te springen om weer op vakantie te kunnen gaan, dan is het toch niet nodig om een positief sentiment te creëren? Dat is het eerste dat je zou denken. Na een periode van 14 maanden met een flink afgenomen omzet is de cashflow een serieus probleem geworden binnen de reisbranche. Beter nu zoveel mogelijk boekingen en daarmee betalingen binnenhalen dan wachten op iets wat waarschijnlijk komt, maar niemand de garantie kan geven dat dat op zeer korte termijn gebeurt.
